Ung thư không còn là án tử hình. Nhiều ung thư đã trị được như ung thư bạch cầu của trẻ em (leukemia), ung thư hạch bạch cầu (lymphoma)...
Ngay như ung thư vú - nghe rợn người - biết sớm, sống còn sau 5 năm đạt được trên 97%. Quan trọng là tìm dò ung thư vú bằng cách khám vú định kỳ, chụp vú mỗi năm. Thuốc tamoxifene ngừa được ung thư cho ai nằm trong số không may có yếu tố nguy hại cao, như có di chủng BRC1-2 chẳng hạn. Thuốc herpecin cũng là một khám phá mới cho một số bệnh nhân bị bệnh tái lại tràn lan. Chị em phụ nữ không nên lơ là trong việc tìm dò bệnh ung thư vú vì tỷ số bệnh rất cao, 1/9 phụ nữ, tính đến tuổi thọ 86 năm. Ða số bệnh nhân không có yếu tố nguy hại nào cả, bệnh xẩy ra bất ngờ. Chụp vú để tìm bệnh đã giảm tử vong được một nửa đối với phụ nữ trên 50.
Ung thư cổ tử cung (dạ con) đã giảm thật rõ rệt tại Hoa Kỳ. Ðây là thành quả hùng hồn nhất về tìm tòi ung thư và trị liệu khi ung thư mới manh nha. Phụ nữ tại Mỹ đã đi khám nội tọa (pelvic exam), thử tế bào Pap (Pap smear) hằng năm. Tốn có mấy chục bạc, thử tế bào Pap smear đã ngừa được ung thư cổ tử cung từng hoành hành ở Mỹ mấy chục năm trước đây. Bây giơ bệnh chỉ thường thấy ở từng lớp thấp kém kinh tế xã hội (low social economic group) thôi. Dĩ nhiên ung thư cổ tử cung còn gieo tai họa tại các nước đang mở mang, chưa được hưởng lợi ích của thử nghiệm tế bào, dẫu thật rẻ tiền. Phụ nữ nào phải thử Pap smear? Ai cũng phải thử, và thử định kỳ; càng sớm vương vào tục lụy, càng nên sớm thử, vì tội phạm là người bạn tình chứ ai! (Xin nhớ y học không chính xác, nguyên nhân ung thư cũng nhiều, chớ vội hạch hài, bế quan tỏa cảng mà lầm!).
Ung thư nhiếp hộ tuyến (prostate), hạch nhờn bao quanh cổ bọng tiểu (bladder) nam giới, đã tìm thấy sớm hơn, từ ngày có thử nghiệm PSA (prostate specific antigen). Nam nhân nào cũng dễ bị ung thư nhiếp hộ tuyến nếu tuổi thọ đủ cao. Cơ hội mắc bệnh tăng với tuổi đời. Tìm dò bằng thử PSA, kháng chất của nhiếp hộ tuyến tiết ra trong máu. Khi hạch nhờn bị ung thư, PSA tăng vọt lên.
Ung thư ruột già cũng rất thường thấy trong cộng đồng người Việt. Tìm dò bằng cách thử nghiệm tìm máu ẩn (occult blood) trong phân. Nếu ung thư gần hậu môn, ngón tay khám có thể sờ được. Soi ống định kỳ nên làm cho ai đã trên 40-50, sớm hơn cho người có thân nhân bị ung thư ruột già hay chính mình có u bướu sẵn trong ruột, dẫu lành tính. Ðể ngừa ung thư, thường bác sĩ khuyên người có u bướu ruột già đi giải phẫu cắt khúc ruột bất thường đó đi. Khám thấy sớm, chữa trị kịp thời, ung thư ruột già trị khỏi được.
Ung thư gan (hepatoma) rất thường thấy ở người Á Ðông: Phi, Tầu, Việt... vì đa số bệnh ung thư gan là hậu quả của viêm gan kinh niên B và C vẫn ngấm ngầm hủy hại tế bào gan ở Á Châu. Siêu vi viêm gan B và C lây qua máu truyền, kim dơ, hay qua giao hợp... Thường bệnh cũng lây từ mẹ qua con, trẻ con nô đùa đổ bệnh cho nhau... Ít khi bệnh phát rõ rệt, cho nên đa số chúng ta lây siêu vi viêm gan B và C lúc nào không hay và bất thần thử máu mới biết. Bệnh âm ỷ mấy chục năm rồi mới làm gan xơ (cirrhosis) và ung thư (hepatoma).
Hiện nay, trị liệu phối hợp interferon với thuốc chống siêu vi (antiviral) cũng đạt được kết quả khả quan cho một số đáng kể những người chẳng may chuyên tải kinh niên siêu vi trong người.
Siêu vi viêm gan B là một đại hoạ nhưng ngừa được bằng thuốc chủng. Trẻ em ở Mỹ được chủng miễn phí. Các nước Á Châu tân tiến như Ðại Hàn và Ðài Loan đã phát động tiêm ngừa. Thuốc chủng còn đắt, nước kém kinh tế chưa dám nghĩ đến. Người lớn tính sao? Hiện nhân viên bệnh viện được khuyến khích tiêm ngừa siêu vi viêm gan B, người không chung đụng với bệnh nhân cũng nên tiêm ngừa. Thuốc không hành, và giá không đắt lắm.
Siêu vi viêm gan C chưa có thuốc chủng.
Siêu vi viêm gan A đã có thuốc chủng. Siêu vi viêm gan A nhập vào chúng ta qua miệng từ tay người ô uế (thay diaper cho trẻ nít, hay đại tiện rồi không rửa tay sạch). Viêm gan A hại cấp tính, may thay không âm ỷ gặm nhấm tế bào gan làm chai xơ và ung thư.
Khó tìm dò, ung thư phổi biết được thường đã trễ, không cắt được nữa. Thuốc lá gây ra một số lớn ung thư phổi. Hút thuốc nhiều, người Việt dễ mắc ung thư phổi hơn ai. Sống chung với người hút thuốc, hít hà khói thuốc lâu năm cũng dễ mắc tai họa như người hút vậy: ung thư, bệnh tim mạch...
